काठमाडौं । नेपालको आर्थिक गतिविधि बलियो रुपमा विस्तार भइरहेको अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ)ले जनाएको छ । आइएमएफले लगातार दुई वर्ष उपयुक्त मैसम, भूमम्पपछिको पुननिर्माणमा भएको प्रगति तथा वित्तिय नीति र पर्याप्त विद्युतिय आपूर्तिले गत आर्थिक वर्षमा छ दशमलव ३ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिदर हासिर भएको जनाएको छ ।
नेपालको अर्थतन्त्रले गत वर्ष चार दशमलव २ प्रतिशतको न्यून मूल्य वृद्धिको सामना गरेको आइएमएफले जनाएको छ । दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय प्रतिवेदन सार्वजनीक गर्दै विगतका वर्षको उच्च आर्थिक वृद्धिदर नेपालका लागि चुनौति हुनसक्ने चेतावनी आइएमएफले दिएको छ । आव २०७३–७४मा ३० प्रतिशतले नेपालको आयात बढेको छ । आयात र उपभोगमा वृद्धि हुनुमा विप्रेषको भूमिका रहेको कोषले जनाएको ।
नेपालको गत आवमा कूल ग्राहस्थ उत्पादनको छ प्रतिशत बजेट घाटा रहेको कोषले जनाएको छ । स्थानीय तह र प्रदेशमा हस्तान्तरण भएको ठूलो रकम र सरकारका अन्य खर्चका कारण यस्तो अवस्था आएको हो ।
यसको नतिजास्वरुप नेपालको वैदेशिक ऋण कूल ग्राहस्थ उत्पादनको २९ दशमलव ७ प्रतिशत पुगेको छ । जुन पछिल्लो वर्ष यताकै उच्च हो । आइएमएफले यसलाई व्यवस्थापन गर्न सकिने तहको जनाएको छ ।
बजेट घाटा चालु वर्षमा अझ फराकिलो हुने आइएमएफको अनुमान छ। वित्तीय विकेन्द्रिकरणले सरकारमाथि दायित्व थप बढाउने उसको अनुमान छ। यद्यपि चालु वर्षका पहिलो २ महिनामा भएको ३६ प्रतिशतको राजस्व वृद्धिले यसलाई केही नियन्त्रणमा राख्न सक्ने संभावना भने देखाएको छ ।
उच्च र समावेशी आर्थिक वृद्धि हासिल गरी त्यसलाई निरन्तरता दिनु नेपालकालागि सबैभन्दा चुनौतिपूर्ण हुने उसको अनुमान छ। यसका लागि प्रशासकीय क्षमता बढाए लगानीको वातारण बनाउनु पर्नेमा उसले जोड दिएको छ।
