नेपालमा पनि इ–कमर्सको बाढी, लोकप्रियतासँगै नियमनको तयारी

काठमाडौं । कोभिड–१९ महामारीले विश्वको अर्थतन्त्र नै अहिले डामाडोल बनाएको छ । तर, संकटको समयमा विश्वकै ठूलो अनलाइन सपिङ प्लेटफर्म अमेजनका संस्थापक जेफ बेजोस महामारीकै बीचमा २ सय अर्ब अमेरिकी डलर सम्पत्तिका मालिक बनेका छन् । त्यस्तै, अर्को ठूलो चिनियाँ अनलाइन सपिङ प्लेटफर्म अलिबाबाले पनि कोभिडकै कहरबीच आकर्षक कमाइ गरेको छ । विश्व बजारको बिजनेस ट्रेन्ड देखेर विश्वका सातौँ धनाढ्य भारतीय व्यवसायी मुकेश अम्बानीले २ खर्ब ४७ अर्ब १३ करोड भारतीय रुपियाँमा फ्युचर ग्रुपको रिटेल विङ्स खरिद गरेका छन् । भारतीय रिटेल बजारमा छिरेको अमेजनसँग आक्रामक प्रतिस्पर्धामा उत्रिन उनले फ्युचर ग्रुपमा लगानी गरेका हुन् ।

कोभिड संक्रमणबाट जोगिन सामाजिक दूरी कायम गर्नुपर्ने बाध्यताले विश्वभर नै अनलाइन सपिङ कल्चर ह्वात्तै बढेपछि इ–कमर्स कम्पनीहरूले यसको प्रत्यक्ष लाभ लिइरहेका छन् । यसले भर्खरै जुर्मुराउँदै गरेको नेपालजस्ता विकासशील मुलुकका अनलाइन कम्पनीहरूलाई पनि फाइदा पुर्‍याएको छ । सोही कारण नेपालमा अहिले नयाँ–नयाँ अनलाइन सपिङ प्लेटफर्मको बाढी नै आइरहेको छ । तर, कोभिडमा ग्राहकको घरघरमै पुगेर आवश्यक सामान डेलिभर सेवाले निषेधाज्ञा तोडेको भन्दै बिहीबार इ–कमर्स कम्पनीका कर्मचारी र सञ्चालकलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा लियो । उनीहरूलाई निषेधाज्ञाको समयमा होम डेलिभरी नगर्ने सर्तमा केही समयपछि कागज गरेर मात्र रिहा गरिएको थियो । प्रहरीले होम डेलिभरी गर्न रोकेपछि सर्वत्र विरोध भइरहेको छ । अत्यावश्यक सामग्रीहरू डेलिभरी गर्न छुट दिइए पनि रेस्टुरेन्टका परिकार, इलेक्ट्रोनिक्स तथा फेन्सी सामानहरू पनि बिक्री गर्न थालेपछि नियन्त्रण गर्नुपरेको प्रहरीको तर्क छ । चर्को विरोध भएपछि आइतबार काठमाडौंका प्रमुख जिल्ला अधिकारी जनकराज दाहालको अध्यक्षतामा सरोकारवाला निकायहरूकोे बैठक बसेर होम डेलिभरी सेवामा अपनाउनुपर्ने मापदण्ड तत्कालै तयार गरेर पेस गर्न समिति गठन गरेको छ । प्रमुख जिल्ला अधिकारीको संयोजकत्वमा वाणिज्य, स्वास्थ्य र नेपाल प्रहरीका एक–एकजना रहने समितिले इ–कमर्स कम्पनीहरूसँग रायसुझाब लिएर निर्णय गर्ने बताइएको छ ।

नेपालमा अनलाइन व्यापारको दायरा बढ्दै गएपछि सरकारले इ–कमर्सलाई नियमन गर्ने कानुन बनाउँदै छ ।

नयाँपत्रिका दैनिकबाट ।