अमेरिकी केन्द्रीय बैंकले सन् २०२० पछि पहिलो पटक ब्याजदर कटौती गर्ने संकेत

वासिङ्टन । अमेरिकी फेडरल रिजर्भले बुधबार चार वर्षभन्दा बढी अवधिपछि पहिलो पटक ब्याजदर कटौतीको घोषणा गर्ने तयारी गरेको छ ।

नीति निर्माताहरूले अमेरिकी राष्ट्रपतिको निर्बाचनभन्दा दुई महिनाभन्दा कम समयअघि ब्याजदरमा कति कटौती गर्न सकिन्छ यसबारे यो साता बहस गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।

स्थिर मूल्य र अधिकतम दिगो रोजगारी दुवै सुनिश्चित गर्न स्वतन्त्र रूपमा कार्य गर्न काङ्ग्रेसबाट दोहोरो जनादेश पाएको फेडले केवल आर्थिक तथ्याङ्कको आधारमा दर कटौतीमा आफ्नो निर्णय लिने बारम्बार जोड दिँदै आएको छ। 

बुधबारको कटौतीले पावेलका लागि टाउको दुखाइको विषय बन्न सक्छ, किनकि वर्तमान डेमोक्र्याटिक उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिस पूर्व रिपब्लिकन राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पविरुद्ध प्रतिस्पर्धा गर्ने राष्ट्रपतीय निर्वाचनको केही समय अघि हुनेछ, जसमा पूर्व रिपब्लिकन राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प वर्तमान डेमोक्र्याटिक उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिसविरुद्ध प्रतिस्पर्धा गर्ने छन् ।  

नर्थईस्टर्न युनिभर्सिटीमा अर्थशास्त्रकी सहायक प्रोफेसर एलिसिया मोडेस्टिनोले एएफपीसँग भने,  “मेरो विचारमा फेडले उनीहरूलाई राजनीतिक भूमिकाभन्दा अराजक गतिविधिमा उद्दत देख्छ ।”

यस हप्ताको मङ्गलबार र बुधबार नीति निर्माताहरूबीच हुने बहस २५ वा ५० बेसिस प्वाइन्टले अगाडि बढ्ने कि नबढ्ने भन्नेमा केन्द्रित हुनेछ । यदि फेडले दर कटौती गर्ने निर्णयमा अघि बढेमा यो अमेरिकी केन्द्रीय बैंक (फेड) को २०२० मार्चपछिको व्याजदर कटौती गर्ने पहिलो निर्णय हुनेछ । 

फेडले कोभिड–१९ महामारीबाट प्रभावित अमेरिकी अर्थव्यवस्थालाई समर्थन गर्न दरहरू लगभग शून्यमा झारेको थियो।

फेडले मुख्यतया महामारीपछिको आपूर्ति सङ्कट र युक्रेनमा युद्धको कारण सन् २०२२ मा मुद्रास्फीतिमा वृद्धिपछि दरहरू बढाउन सुरु गरेको थियो । विगत १४ महिनादेखि बैङ्कले आफ्नो मुख्य ऋण दरलाई ५.२५ देखि ५.५० प्रतिशतको बीचमा दुई दशकको उच्च विन्दुमा राखेको छ।

अहिले मुद्रास्फिति घट्दो क्रममा रहेको, श्रम बजार चिसो हुँदै गएको र अमेरिकी अर्थतन्त्र अझै बढ्दै गएको अवस्थामा नीति निर्माताहरूले कटौतीका लागि उपयुक्त अवस्था रहेको निर्णय गरेका छन्।

नीति निर्माताहरूले २५ अंक वा श्रम बजारको लागि उपयोगी हुने ५० अंकको कटौती गर्ने लिनेछन् । ब्याजदर वृद्धिले मुद्रास्फीतिलाई पुनरुत्थान गर्ने जोखिम पनि हुन सक्नेमा उनीहरू अझै दोधारमा छन् ।

फेडरल रिजर्भ बैंक अफ बोस्टनका वरिष्ठ अर्थशास्त्री रहेका मोडेस्टिनोले भने, “मलाई लाग्छ, नोभेम्बरको बैठकअघि नै हामी रोजगारीको पक्षमा सङ्कटमा छौं भन्नका लागि पर्याप्त तथ्याङ्क छैन ।”

विश्लेषकहरूले सानो कटौतीलाई सुरक्षित शर्तको रूपमा हेर्छन् । बैंक अफ अमेरिकाका अर्थशास्त्रीहरूले हालै ग्राहकहरूलाई पठाएको नोटमा लेखेका छन्, ‘फेडले २५ अंकको कटौती गर्ने अपेक्षा हामीले गरेका छौँ ।’

नर्थईस्टर्नका मोडेस्टिनोले भने, “फेडले गर्ने पूर्वानुमाने बजार, उपभोक्ता र श्रमिकको लागि राम्रो हुनुपर्छ ।” उनले भने, ‘अहिले आधारभूत २५ अङ्कको कटौती, त्यसपछि नोभेम्बरमा अर्को २५ अङ्कको कटौतिले अर्थतन्त्रका लागि केही सहज मार्ग प्रदान गर्दछ ।’ 

विश्लेषकहरूले फेडले सेप्टेम्बरमा कटौती सुरु गर्ने अपेक्षा गरे तापनि अब के हुन्छ भन्ने बारे कम स्पष्टता रहेको बताएका छन् । फेडले बुधबार आफ्नो १९ सदस्यीय दर–निर्धारण समितिमा उनीहरूको दर कटौती अपेक्षासहित अद्यावधिक आर्थिक पूर्वानुमानहरू प्रकाशित गर्नेछ र यस विषयमा थप प्रकाश पार्नेछ । 

जूनमा, दर–निर्धारण समितिमा सदस्यहरूले मुद्रास्फीतिमा सानो वृद्धिको बीचमा यस वर्षको लागि तय गरिएको कटौतीको सङ्ख्या तीनको औसतबाट घटाएर केवल एकमा झारेका थिए, तर मुद्रास्फिति घटेको र श्रम बजार कमजोर हुँदै गएपछि थप कटौतीको अपेक्षा बढेको छ ।

गोल्डम्यान स्याक्सका प्रमुख अर्थशास्त्री यान ह्याटजियसले बिहीबार प्रकाशित ग्राहकहरूलाई लेखेको नोटमा भन्नुभएको छ, “हामीले २०२४ को बाँकी बैठकहरूमा २५–२५ अङ्कको तीन वटा दर कटौतीको अपेक्षा गरेका छौँ ।

व्यापारीहरूले पनि सन् २०२५ कम्तिमा थप चार पटकको कटौतीको लागि ९९ प्रतिशत भन्दा बढी सम्भावना रहेको बताएका छन् । यसले फेडको प्रमुख ब्याजदरलाई वर्तमान स्तरभन्दा १७५ अङ्क तल अर्थात् ३.५ र ३.७५ प्रतिशतको बीचमा ल्याउनेछ । रासस–एएफपी