काठमाडौं । पब्लिक ईनोभेटरको रुपमा परिचित इन्जिनियर दिपेन्द्र कँडेलले कैलाश विकास बैंकले आफ्नो परिवारविरुद्ध किर्ते काण्ड गरेको भन्दै त्यसको कानूनी उपचार खोज्ने घोषणा गरेका छन् ।
पत्रकार सम्मेलन गरी उनले उक्त किर्ते काण्डमा बैंकको केन्द्रीय कार्यालय नै संलग्न रहेकोले सीईओविरुद्ध अदालतमा मुद्दा हाल्ने तयारी गरेको बताए । कँडेलले आफ्नो परिवारसँग बैंकले गरेको किर्ते काण्डलाई आफूले पनि नजिकबाट अनुसन्धान गरेको सुनाउँदै उक्त किर्ते काण्डमा बैंकको केन्द्रिय कार्यालय नै प्रत्यक्ष संलग्न रहेको र यहींबाट दबाबस्वरुप शाखाका कर्मचारीलाई दुरुपयोग गरेको दाबी गरे ।
उनले भने, ‘बैंकको केन्द्रीय कार्यालयकै दबाब र ठाडो निर्देशनअनुरुप शाखाले यस्ता किर्ते पत्र बनाएको हो । उसलाई त माथिको आदेशमा बाध्य बनाईएको रहेछ । तर, म यो घट्ना के कारणले गरिएको हो ? भन्ने कुराको पुष्टि नहुञ्जेलसम्म कानूनी लडाई जारी रहने जानकारी दिए ।
आफूले बैंकको उक्त किर्ते काण्डलाई यसअघि नै पत्रकार सम्मेलन गरेर गरेर भण्डाफोर गरिसकेको स्मरण गराउँदै कँडेलले भने, ‘मैले पहिलोपटक यो प्रकरण बाहिर ल्याएलगत्तै मसँग बैंकका मिलन रिजाल सम्पर्कमा आएर मलाई सीईओले यो केशको छानबिनको जिम्मा दिएको भनेर भन्नुभयो । त्यसपछि, मैले पाएको केन्द्रिय कार्यालयले जारी गरेको ३५ दिने सुचनालाई विद्युतीय माध्यम (ईमेल)मार्फत गत फेब्रुअरी १८, २०२० मा पठाएको थिएँ, जुन आज २७ दिन बितिसक्दा पनि कुनै जवाफ लिखितरुपमा मसँग आएको छैन् ।’
उनले यो प्रकरणको समाचार बाहिर आएपछि बैंकका सीईओले नै ‘बैंकको तर्फबाट बदमासी प्रमाणित भएको र कर्मचारीलाई निलम्बन गर्दैछौं’ भनेर मिडियासँग नै स्वीकारेको पनि दृष्टान्त पेश गरे । बैंकका सीईओले नै बैंकको कर्मचारीबाट गलत भएको स्वीकार गरिसकेपछि र कर्मचारीलाई कारबाही गर्छु भनेर सार्वजनिकरुपमै प्रतिबद्धता व्यक्त गरेकोले आफूले पनि सीईओसँग दुई चरणमा छलफल गरेको उनले स्पष्ट पारे ।
कँडेलले सीईओसँगको आफ्नो छलफलमा काका ऋषिराम कँडेल र पेसल लुईंटेल पनि साथमै गएको सुनाए । उनले थपे, ‘त्यो छलफलमा काठमाडौं मुख्य कार्यालयका कर्मचारी, जसले त्यो समाचार सम्प्रेषण गरेका थिए उसलाई चाहीँ बोलाईएको थिएन् । तर, मैले त्यो छलफलको सुरुवातमै उहाँलाई बोलाउनको लागि भनेको थिएँ । त्यतिमात्रै होईन, पहिलो कारबाही उहाँलाई गर्नुहोस भनेको थिएँ । तर, बैंकले उहाँलाई न बोलायो, न त कारबाही नै गर्यो । बरु, यो बीचमा वालिङ शाखाका प्रमुखलाई काठमाडौं बोलाएर यसको अन्तिम भनेको तपाईलाई कारबाही हो भनेर भनेकोपनि थाहा पाएँ ।’
तर, आफूले यो प्रकरणमा वालिङ शाखा प्रमुखको मात्रै साहस वा क्षमताले किर्ते काण्ड नभएको भन्नेमा पहिल्यै नै विश्वस्त रहेको पनि कँडेलले दाबी गरे । उनले भने, ‘यो प्रकरणमा विभिन्न क्रियाकलाप गरी सीईओले यो घट्नालाई यत्तिकै सेलाउन खोजेका देखियो । यो प्रकरण हुनुमा वालिङका कर्मचारी बाहिरीरुपमा संलग्न भएको देखिए पनि भित्रीरुपमा चाहीँ सीईओ नै संलग्न हुन भन्ने कुरा आज आएर लाग्न थालेको छ । यसका आधार पनि मसँग छ । पहिलो आधार, कर्मचारी निलम्बन गर्छु भनेर बोल्ने सिईओले अहिलेसम्म खोई त एक्शन लिएको ? आज त २७ दिन बितिसक्यो । दोस्रो आधार, यदि पत्रिकामा नाम निस्किने हो भने पहिला शाखा कार्यालयले त्यो सूचना निकाल्छ, तर यहाँ त शाखाबाट नभई केन्द्रीय कार्यालयबाट सन्देश प्रवाह भएको छ ।’
इन्जिनियर कँडेलले आफ्नो परिवार सामाजिकरुपमा पनि स्थापित् परिवार भएको उल्लेख गर्दै यस्तो परिवारमाथि किर्तेजस्तो गम्भीर अपराध बैंकको वालिङ शाखाले मात्रै कसरी गर्न सक्छ ? भन्ने ‘शंकाको सुविधा’ आफूमा पहिलेदेखि नै पैदा भएको पनि स्मरण गराए । कँडेलले थपे, ‘मेरो बुवा आफैं सरकारी उच्च ओहोदामा रहेर काम गर्नुभएको व्यक्तित्व हुनुहुन्थ्यो, उहाँ त अझ भन्ने हो भने– ऋण तथा असुली न्यायाधीकरणमा बसेर काम गर्नुभएको व्यक्तित्व हुनुहुन्थ्यो, म आफैं पनि नेपालको पब्लिक सेक्टरलाई ईम्पावर गरिरहेको छु, हाम्रो परिवार र हाम्रो पेशागत दायित्वबारे बैंकको वालिङ शाखा पूर्ण जानकार थियो, तर उसलेमात्रै यत्रो किर्ते काण्ड घटाउन नसक्नेमा ममात्रै होईन, मेरा परिवारका अन्य सदस्यहरु पनि सुरुदेखि विश्वस्त थिए ।’
उनले बैंकले ऋणीलाई दिने गरेको पत्रमा ७ दिनको म्याद राखिने गरिएको यथार्थता बोध गर्दागर्दै आज २७ दिनसम्म आफ्नो गलत गर्नेलाई सुझाव दिँदै अगाडि बढ्न चाहने ईच्छालाई गलत तवरले बुझ्नु नै कैलाश विकास बैंक र यसका सीईओको गम्भीर लापरवाही देखिएको पुष्टि भइसकेको दाबी गरे । उनले भने, ‘अब म ग्यारेन्टरको रुपमा पहिलो मुद्दा सीईओसँग लड्छु । त्यसपछि दोस्रो मुद्दा, मेरो श्रीमती (उहाँ ग्यारेन्टर पनि हो), उहाँले लड्नुहुन्छ । र, तेस्रो मुद्दा मेरो आमा (ऋणी)ले लड्नुहुन्छ, उहाँको हस्ताक्षर किर्ते गरिएको थियो ।’
कँडेलले आफू अहिलेपनि नेपालको कुनै पनि बैंकबाट एक अर्बसम्म त्योपनि १५ प्रतिशत ब्याजको किस्ता तिर्न सक्षम रहेको स्पष्ट पारेका छन् । उनले भने, ‘यो मेरो लडाई भलै अहिले मेरो घरबाट सुरु भयो, अर्को कुरा प्रत्येक ऋणीको तर्फबाट गलत गर्ने काम गर्ने बैंक र बैंकका कर्मचारीविरुद्ध सुरु भएको अभियान पनि हो । म चाहन्छु, प्रत्येक ऋणीले आफूलाई कुनै पनि बैंकले अनुचित दबाब, गलत काम, धम्की, मानसिक यातनाजस्ता क्रियाकलाप गरेको पाईएमा या छ भने मलाई सम्पर्क गर्नुहोस् । म सधैं तपाईहरुको मुद्दामा लड्न र आवाज बुलन्द गर्न तयार छु ।’
तर, उनले कानूनी उपचार खोज्नको लागि प्रमाण ठूलो कुरा भएकोले बिना आधार यदि गलत र नियतवश बैंकलाई नै कमजोर बनाउने उद्देश्यले कोही परिचालित भएर आएमा उसलाई पनि कारबाही गरिने प्रष्ट पारे ।
