बोनस दर निर्धारणमा एक अर्काको मुख ताक्दै जीवन बीमा कम्पनीहरू, ढिलाई नगरः समिति

काठमाडौं । बीमा कम्पनीले एक अर्काको मुख ताक्दै बोनस दर निर्धारणमा ढिलाई गरिरहेको खुलासा भएको छ । बीमा कम्पनीहरूको बोनस दरमा व्यापक फेरबदल हुने भएसँगै कस्ले कति दर निर्धारण गर्छ ? भनेर ‘पर्ख र हेर’को अवस्थामा बसेका छन् । 

बीमा समितिका कार्यकारी निर्देशक एवं प्रवक्ता राजुरमण पौडेलका अनुसार बीमा कम्पनीको बोनस दर घटे पनि सो रकम भने रिर्जभमा रहन्छ । उनले कर्पोरेट नेपालसँग भने, ‘बीमा कम्पनीको बोनस दर घटे पनि पैसा अन्त कहीं जाँदैन । बीमितकै लागि सुरक्षित भएर बस्छ । फ्युचर बोनस प्रोभिजनिङले तत्काल बोनस घटाए पनि बजारमा एकरूपता र स्वस्थ प्रतिस्पर्धा कायम गर्न मद्दत गर्छ ।’ 

त्यस्तै, एक जीवन बीमा कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ)ले विगतमा जस्तो बोनस दर निर्धारण गर्न यसपटक बीमा कम्पनीले हतार नगर्ने बताए । ती सीईओले कर्पोरेट नेपालसँग भने, ‘विगतमा बोनस दर निर्धारण गर्न बीमा कम्पनीहरूले हानाथाप गर्ने गर्थे । सोही बोनसलाई नै बजारीकरणको माध्यम बनाउने गर्थे तर यसपाली भने सो अवस्थामा केही हेरफेर भएको छ ।’ 

ती सीईओले यसपटक बीमा कम्पनीको बोनस दर घट्ने निश्चित भएकाले नै कम्पनीले बोनस दर देखाउन हतार नगरेको खुलासा गरे ।

कसरी हुन्छ बोनस दरको निर्धारण ?
बोनस दरको निर्धारण गर्न बीमा कम्पनीले आफ्ना वित्तीय विवरणको भ्यालुयसन गर्नुपर्छ । बीमा कम्पनीले आफ्नो वित्तीय विवरण भ्यालुयसन गरेसँगै उनीहरूको वास्तविक अवस्था बीमांकी (एक्चुरी)ले पत्ता लगाउँछन् । एक्चुरीले बीमा कम्पनीको वास्तविक अवस्था पत्ता लगाएसँगै कम्पनीले कति बोनस दिन मिल्छ ? भन्ने निर्धारण हुन्छ । बीमा क्षेत्रका जानकारहरूले बोनसले बीमा कम्पनी र बीमित दुवैमा ठूलो सम्बन्ध राख्ने बताउँछन् । उनीहरूले बोनस धेरै हुँदा बीमितलाई लाभ हुने तथा बोनस कम हुँदा कम्पनीलाई लाभ हुने जनाएका छन् ।

बोनस दर नघटाए जीवन बीमा कम्पनीलाई नै समस्या
विगतमा बोनस दर कस्को धेरै छ ? भनेर बीमा कम्पनीबीच प्रतिस्पर्धा हुन्थ्यो । कम्पनीहरूले बोनस दरको अधिकतम् प्रचार प्रसार गर्न रूचाउँथे । तर पछिल्लो समय बीमा समिति नै बोनस दरमा गरिने प्रतिस्पर्धाको पक्षमा छैन । समितिले बीमाको मुख्य काम रक्षावरण नै भएकाले बीमा कम्पनीले बोनसको प्रतिस्पधामाभन्दा पनि रक्षावरण र बीमितको सन्तुष्टिमा ध्यान दिनुपर्ने बताएको छ ।

चालु आर्थिक वर्षमा भने ठूला जीवन बीमा कम्पनीले नै आफ्नो बोनस दर घट्ने स्वीकार गरेका छन् । बीमा कम्पनीहरूले बोनस घट्नुको मुख्य कारण बीमा समितिले निर्देशित गरेको फ्युचर बोनस प्रोभिजनिङ रहेको बताएका छन् । फ्युचर बोनस प्रोभिजनिङ गर्दा बीमा कम्पनीलाई तत्कालका लागि सूचकांकमा घटबढ भए पनि कम्पनीको स्थायी शक्ति भने बढ्ने छ ।

बोनस दर नघटाउँदा तत्कालका लागि बीमितको आकर्षण बढ्ने भए पनि बीमा कम्पनीको वास्तविक सामथ्र्य भने खस्कने समिति र कम्पनीहरू दुवै पक्षको स्वीकारोक्ति छ । तर बीमा कम्पनीहरू भने आफ्नो बोनस दर घटे पनि प्रतिस्पर्धी कम्पनीहरूको भन्दा एक रुपियाँ मात्रै भए पनि बढि राख्ने होडमा छन् । अहिले उनीहरूले पहिला अर्कोले बोनस दर सार्वजनिक गरिदियोस्, त्यसपछि आफू गरौंला भनेर दाउ हेरेर बसेको अवस्था छ ।