बीमामा अभिकर्ता नेटवर्किङ र कमिशनको जालो मौलाउँदै, समस्या समाधानमा समिति उदासिन

काठमाडौं । अवैधरुपमा चल्दै आएको अभिकर्ता नेटवर्किङ घट्नुको सट्टा झन मौलाउँदै गएको छ । नियामक बीमा समितिले पटक पटक यस्तो नेटवकिङ बन्द गर्न चेतावनी दिए पनि समितिलाई चुनौति दिँदै नेटवकिङ जारी राखिएको हो । 

अभिकर्ता नेटवर्किङ बढ्नु बीमा कम्पनीहरूकै लागि घातक रहेको केही कम्पनीका सीईओ (प्रमुख कार्यकारी अधिकृत)हरु स्वीकार गर्छन् । तर, तर अधिकांश कम्पनीले भने यस्तो अवैध नेटवर्किङलाई अझै प्रोत्साहित गरेको देखिएको छ । केही कम्पनीमा व्यवसाय बढाउने नाममा अस्वस्थ ढंगले नेटवर्किङ गर्ने र ठूलठूलो कमिशनको डिल हुन थालेको छ । यो जटिल समस्या बन्दै गएको भन्दै बीमा क्षेत्रका जानकारहरुले यसलाई तुरून्तै समाधान गर्नुपर्ने बताएका छन् । 

तर यस्तो धन्दामा नलाग्ने कम्पनीका सीईओहरूले भने नियामक निकायले उजुरी कुरेर बस्ने भन्दा पनि समस्याको पहिचान आफैले गरेर समाधान गर्न लाग्नुपर्ने बताउँछन् । एक सीईओले कर्पोेरेट नेपालसँग भने, ‘अभिकर्ताहरू नेटवर्किङ बढाईरहने अनि बीमा समितिले मैल् थाहा पाइन भनेर बसिरहने हो भने यसले बीमा बजारलाई नै अशुद्ध पार्दै लान्छ । अभिकर्ता नेवर्किङ बढेको छ भन्ने थाहा पाएर पनि समिति चुप बस्नु भनेको राम्रो संकेत होइन ।’

के होला रहस्य ?
बीमा समितिले अभिकर्तालाई जीवन बीमाको पहिलो बीमाशुल्क संकलन गर्दा २५ प्रतिशतसम्म कमिसन दिन मिल्ने व्यवस्था गरेको छ । उक्त व्यवस्था विश्वव्यापी रूपमा नै चलिरहेको छ । सोही कमिसनलाई लिएर चलखेल हुन थालेको हो । 

बीमा कम्पनीले बीमितको जोखिम एक–दुई वर्षमा मात्र नभई १५–२० वर्षसम्मको लागि बहन गर्नुपर्छ । उक्त समयमा बीमितले कम्पनीको सबै जानकारी पाउन मुस्किल पर्ने भएकाले अभिकर्तामार्फत उनीहरुलाई बीमा र बीमा कम्पनीबारे जानकारी दिएर बीमा गराउने चलन हुँदै आएको छ । 

अभिकर्ताले जीवन बीमा गरेका बीमितको हकहितमा सघाएवापत कम्पनीबाट कमिसन पाउँछन् । कमिसन नियमित रूपमा पाउँदा अभिकर्ताले बीमितको हितका लागि पनि नियमितरुपमा नै काम गर्छन् भन्ने मान्यता रहँदै आएको छ । 

तर पछिल्लो समय अभिकर्ता पेशा सेवामूलकभन्दा पनि नाफामूलकमा परिणत हुँदै गएको छ । कम्पनीहरुले पनि व्यवसाय बढाउने नाममा अभिकर्ताको अवैध नेटवर्किङलाई प्रशय दिएका छन् । उनीहरुले अभिकर्ताको व्यवस्थालाई बीमितको सेवाको लागि भन्दा पनि नेटवर्किङ गरेर नाफा गर्ने गराउने माध्यम बनाएका छन् । यस्तै अवैध नेटवकिङसँगै बीमा गराउन बीमा शुल्क नआउँदै बीमा गराएको देखाएर कमिशनको ठूलठूलो डिल गर्ने प्रवृत्ति मौलाएको छ । 

बीमा समिति यो सबै देख्दा देख्दै पनि नेटवर्किङ र कमिशनको जालो हटाउन उदासिन बनेको छ । यस्तो अस्वस्थ र अवैध क्रियाकलापले नेपालको बीमा क्षेत्र नै बदनाम हुने खपत बढेको भन्दै यस क्षेत्रका जानकारहरु चिन्तत हुन थालेका छन् ।