घरजग्गासम्बन्धी मात्रै काम गर्ने ‘रियल स्टेट बैंक’ स्थापना गर्दैछौंः अध्यक्ष लोहनी

काठमाडौं। शहरी क्षेत्रमा व्यवस्थित आवास निर्माणका लागि ठूलो बैंक स्थापना हुने भएको छ । नेपाल घरजग्गा तथा आवास विकास महासंघको अगुवाईमा ‘रियल स्टेट बैंक’ स्थापना हुन लागेको हो ।

महत्वाकांक्षी योजनासहित बैंक स्थापना गर्न लागिएको महासंघका अध्यक्ष भेषराज लोहनीले बताए । उनले भने, ‘घरजग्गासँग सम्बन्धित मात्रै काम गर्नका लागि बैंक स्थापनाको प्रयास गरेका हौं । यसमा सर्वसाधरण लगानीकर्ताको समेत लगानी हुनेछ ।’

अहिलेको अवस्थामा विदेशी लगानीकर्ता नेपालमा आएर घरजग्गामा लगानी गर्नसक्ने अवस्था नभएको बताउँदै लोहनीले विश्वका धेरै देशले हाउजिङमा लगानी बढाइरहँदा नेपालको सरकारले भने काम कसरी गर्ने ? भन्ने विषय नै थाहा नपाएको बताए । 

उनले उदाहरण दिँदै भने, ‘साउदी अरबले सन् २०३० सम्म निर्माण सम्पन्न हुनेगरी ठूलो हाउजिङ योजना बनाइरहेको छ, जसमा ७० लाख मानिस बस्न सक्छन् । भारतले पनि विश्वकै सबैभन्दा सुविधा सम्पन्न हाउजिङको विकास गरिरहेको छ । नेपालले पनि अब यो अवधारणामा नगई उपाए छैन् ।’

देशभरका घरजग्गा व्यवसायीको लगानी हुने भएकाले रियल स्टेट बैंक बलियो बैंक हुने र यसले धेरै घरजग्गा परियोजनामा लगानी गर्नसक्ने बताउँदै लोहनीले पूर्वाधार विकासका लागि पूर्वाधार विकास बैंक स्थापना भएजस्तै व्यवस्थित आवास निर्माणका लागि रियल स्टेट बैंक रहने बताए । यो बैंकले निक्षेप र कर्जाको काम नगर्ने बताए । तर घरजग्गाको विकास गर्नका लागि भने ऋण प्रवाह गर्नेछ । 

लोहनीले थपे, ‘ल्याण्ड पुलिङको काम राज्यले निजी क्षेत्रलाई दिनुपर्छ । निजी क्षेत्रले ल्याण्ड पुलिङको काम गर्दा व्यवस्थित शहरको निर्माण हुन्छ ।’ जग्गा वर्गीकरणमा सरकारले धेरै समय लगाएकोमा उनको असन्तुष्टि छ । 

अनलाइनबाट नै घरजग्गाको कारोबार
सरकारले लामो समयदेखि बजेटमा घरजग्गाको कारोबार कम्पनीबाट मात्रै गर्ने बताउँदै आएको छ । तर हालसम्म यसको पूर्वाधारमा कुनै पहल गरेको छैन् । शेयर कारोबार गर्ने नेपाल स्टक एक्सचेन्ज लिमिटेड (नेप्से) जस्तै निकाय बनाउन आवश्यक रहेको बताउँदै लोहोनीले सबै कारोबार पारदर्शी बनाउन अनिवार्य रुपमा सरकारले यस्तो निकाय बनाउनुपर्ने बताए । 

उनले भने, ‘कुनै सम्पत्ति बिक्री गर्नु पर्यो भने बिक्रेताले ब्रोकर लिन पनि सक्छ । नलिइ पनि बिक्री गर्न सक्छ । सम्पत्तिको मूल्य बिक्रेताले नै तोक्न पाउँछ । ओपन बिडिङ पनि राख्न सकिन्छ । क्लोज बिडिङ पनि गर्न सकिन्छ । बिडिङ भएन भने पुनः रकम घटाएर राख्नुपर्छ ।’ यसरी कारोबार हुँदा समग्र अर्थतन्त्रमै सकारात्मक असर पर्ने लोहनीको विश्वास छ । 

कम्तिमा यो प्रणाली महानगरपालिका र उपमहानगरपालिकामा सुरु गर्ने महासंघको योजना रहेको उनले सुनाए । महानगर र उपमहानगरमा सफल परीक्षण भइसकेपछि देशभर यो प्रणाली विकास गर्ने महासंघको योजना रहेको लोहनीले बताए ।

यो प्रणाली सुरु गर्न सकियो भने जग्गाको अवैध कारोबार रोकिने विश्वास गरिएको छ । यसले डिजिटल प्लेटफर्ममा खरिद गर्ने र बिक्री गर्नेलाई पनि सहज हुने बताउँदै अध्यक्ष लोहनीले यो योजना देशकै लागि भएको बताए । यसले अनाश्यक मूल्य वृद्धि हुने क्रम पनि रोक्किएर जाने उनले दावी गरे । 

दैनिक कति अर्बको सम्पत्ति कारोबार भयो ? यसको जानकारी पाउन यो प्रणालीबाट सहयोग पुग्ने बताउँदै लोहनीले कारोबार थैली कम राखेर कर छली गर्ने प्रथाको पनि अन्त्य भएर जाने बताए ।