समृद्धि हासिल गर्न निजी क्षेत्रसँग साझेदारी आवश्यक

पदम भण्डारी
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले विभिन्न कार्यक्रमहरुमा उद्योग प्रवर्द्धन गर्न र रोजगारी सिर्जना गर्न निजी क्षेत्रलाई विश्वासमा लिएर, निजी क्षेत्रसँग साझेदारी गरेर समृद्धिको लक्ष्यमा अपेक्षित सफलता हासिल गर्न सकिने कुरा बताउँदै आएका छन् । देशको आर्थिक विकास र समृद्धिका लागि प्रधानमन्त्रीले केही कदम चाल्न सरकारका सचिवहरुलाई निर्देशन र संसद्को सम्बोधनमा पनि त्यो कुरा प्रस्ट राखेका छन् । प्रधानमन्त्री दाहालको यस प्रकारको अभिव्यक्तिले मुलुकको आर्थिक विकासका लागि दूरगामी प्रभाव पार्छ । 

निजी क्षेत्रसँगको साझेदारी राष्ट्रिय विकासका लागि धेरै कारणहरुले महत्त्वपूर्ण छ । निजी क्षेत्रलाई विश्वासमा लिएर, निजी क्षेत्रसँग साझेदारी गरेर काम गर्दा निम्नानुसारका सफलता हासिल गर्न सकिन्छः

प्रतिस्पर्धाः निजी क्षेत्रको प्रतिस्पर्धाले नवीनता, दक्षता, र कम मूल्यहरु चलाउन सक्छ। प्रतिस्पर्धी बजारमा, व्यवसायहरुले आफ्ना उत्पादनहरु र सेवाहरु सुधार गर्न निरन्तर प्रयास गर्नुपर्छ, जसले उपभोक्ताहरु र आर्थिक वृद्धिको लागि राम्रो परिणाम ल्याउन सक्छ।

कर राजस्वः निजी क्षेत्रका उद्यमहरुले कर्पोरेट र व्यक्तिगत आयकर, बिक्री कर, र अन्य शुल्कहरुमार्फत सरकारहरुलाई कर राजस्व उत्पन्न गर्छन्। यी राजस्वहरु सार्वजनिक सेवाहरु र पूर्वाधारहरु कोष गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ, जुन आर्थिक विकासको लागि महत्त्वपूर्ण छ।

आर्थिक विविधिकरणः बलियो निजी क्षेत्रले अर्थतन्त्रलाई विविधिकरण गर्न र एउटै उद्योग वा क्षेत्र माथिको निर्भरता घटाउन मद्दत गर्छ। यसले आर्थिक अनिश्चितता वा मन्दीको समयमा अर्थव्यवस्थालाई स्थिर बनाउन मद्दत गर्न सक्छ।

स्रोतसाधनः निजी क्षेत्रसँग आर्थिक, प्राविधिक र व्यवस्थापकीय स्रोतहरु छन् जसलाई आर्थिक वृद्धि र विकासलाई अघि बढाउन प्रयोग गर्न सकिन्छ। निजी क्षेत्रसँग साझेदारी गरेर, सरकारले यी स्रोतहरु प्रयोग गर्न र निजी क्षेत्रको विशेषज्ञता र अनुभवबाट फाइदा लिन सक्छ।

बढ्दो लगानीः निजी क्षेत्रले राष्ट्रिय विकास परियोजनाहरुलाई सहयोग गर्न महत्त्वपूर्ण वित्तीय स्रोतहरु उपलब्ध गराउन सक्छ। निजी क्षेत्रसँगको साझेदारीले लगानी पूँजी परिचालन गर्न र नवीनतम प्रविधि र व्यवसायिक अभ्यासहरुमा पहुँच प्रदान गर्न मद्दत गर्न सक्छ। निजी व्यवसायहरुसँग नयाँ प्रविधि, अनुसन्धान, र विकासमा लगानी गर्न वित्तीय स्रोतहरु छन्, जसले नवीनता, रोजगारी सिर्जना र आर्थिक वृद्धि गर्न सक्छ।

नवप्रवर्तनः निजी क्षेत्रका कम्पनीहरु प्रायः नवप्रवर्तनमा अग्रपङ्क्तिमा हुन्छन् र राष्ट्रिय विकासका चुनौतीहरुका लागि नयाँ विचार र समाधानहरु ल्याउन सक्छन्। निजी क्षेत्रसँग साझेदारी गरेर, सरकारले विकास चुनौतीहरुको नवीन समाधानहरु सिर्जना गर्न यो विशेषज्ञता र ज्ञानको फाइदा लिन सक्छ।

दक्षता र प्रभावकारिताः निजी क्षेत्र प्रायः सरकारी निकायहरु भन्दा वस्तु र सेवाहरु प्रदान गर्न धेरै कुशल र प्रभावकारी हुन्छ। निजी क्षेत्रसँग साझेदारी गरेर, सरकारले सार्वजनिक सेवा र पूर्वाधारमा सुधार गर्न यो विशेषज्ञताको फाइदा लिन सक्छ।

दिगोपनः दीर्घकालीन दिगोपन र नाफामा निजी क्षेत्रको निहीत स्वार्थ छ। निजी क्षेत्रसँग साझेदारी गरेर, सरकारले विकास परियोजनाहरु दिगोपनलाई ध्यानमा राखेर डिजाइन गरिएको र तिनीहरु दीर्घकालीन रुपमा आर्थिक रुपमा सक्षम हुन सक्छन् भन्ने कुरा सुनिश्चित गर्न सक्छन्।

संक्षेपमा भन्नुपर्दा, निजी क्षेत्र आर्थिक विकासका लागि महत्त्वपूर्ण छ किनभने यसले पुँजी परिचालन गर्न, नवप्रवर्तनलाई बढावा दिन, रोजगारी सिर्जना गर्न, सार्वजनिक सेवाहरुको दक्षता र प्रभावकारितामा सुधार गर्न र विकास आयोजनाहरुको दीर्घकालीन दिगोपन सुनिश्चित गर्न मद्दत गर्न सक्छ। लगानी सिर्जना गर्छ, रोजगारी सिर्जना गर्छ, प्रतिस्पर्धा र नवप्रवर्तनलाई बढाउँछ, कर राजस्व उत्पन्न गर्छ र आर्थिक विविधिकरणलाई बढावा दिन्छ। निजी क्षेत्रसँगको साझेदारीले विभिन्न कारणहरुले राष्ट्रिय विकासलाई प्रवर्द्धन गर्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ । 

(लेखक स्वीसकन्ट्याक्ट नेपालमा सिनियर एडभाईजरको रुपमा कार्यरत छन् साथै कृषि तथा वन विज्ञान विश्वविद्यालयको एडजङ्ट प्रोफेसरको रुपमा समेत आवद्ध छन् । यहाँ प्रस्तुत अवधारणा निजी हुन, यसले संस्थागत अवधारणा प्रतिनिधित्व गर्दैन ।)