स्वास्थ्य बीमा गरेपछि बीमितले पैसा झिक्नुनपरोस्– कम्पनीहरु, अहिलेकै मोडल ठिक छः समिति

काठमाडौं । बीमा कम्पनीहरूले स्वास्थ्य बीमाको मोडालिटीमा हेरफेर गर्न आवश्यक रहेको बताएका छन् । नियामक बीमा समितिले भने अहिले आफ्नो निगरानीमा रहेको स्वास्थ्य बीमा प्रणाली नै ठिक रहेको तर्क गरेको छ । 

बीमा समितिका कार्यकारी निर्देशक तथा प्रवक्ता राजुरमण पौडेलले स्वास्थ्य बीमालाई परिमार्जनभन्दा पनि गुणस्तरीय बनाउन जरूरी रहेको तर्क गरे । उन भने, ‘अहिले हामीले गरेको स्वास्थ बीमा पनि वैज्ञानिक नै छ । त्यसैले यसलाई हेरफेर गर्नेभन्दा पनि यसका सेवाहरूको गुणस्तरमा केही सुधार गर्न आवश्यक छ ।’ 

बीमितले बीमाशुल्क बुझाएपछि पनि स्वास्थ्य बीमाको सुविधा पाउन लामो समय लाग्छ । बीमितबाट धेरै गुनासो आएको भन्दै बीमा कम्पनीहरुले ग्राहकहरुलाई रोग लाग्ने बित्तिकै बीमाले सघाइहाल्ने वातावरण निर्माण गर्नुपर्ने बताउँछन् । अहिले अन्य मुलुकमा स्वास्थ्य बीमा गरेका बीमित बिरामी परेमा तत्कालै बीमा उपलब्ध हुँदै आएको छ । विदेशी नागरिकले बीमाको कागज देखाएकै भरमा सेवा लिन्छन् । तर, नेपालमा भने निकै झन्झट र लामो प्रक्रिया रहँदै आएको छ ।

यस्तो छ हाल सञ्चालित स्वास्थ्य बीमा प्रणाली
अहिले स्वास्थ्य बीमा तीन वटा मोडलबाट गर्न मिल्छ । नेपालमा स्वास्थ्य बीमा मात्रै यस्तो बीमा हो जुन बीमाको लागि तीन किसिमका संस्था आवद्ध छन् । 

बाँकी रहेका अन्य कुनै पनि बीमामा त्यस्तो आवद्धता छैन् । मुख्यतया निर्जीवन बीमा कम्पनीले स्वास्थ्य बीमा गराउँदै आएका छन् । निर्जीवन बीमा कम्पनीमा बीमा गराउँदा बीमितले वार्षिक सम्झौता गर्छन् । बीमा गर्ने बेलामा नै बीमितले बीमाशुल्क बुझाउँछन् भने बीमांक पाउनको लागि अस्पतालको बिल बीमा कम्पनीलाई बुझाउनुपर्छ । 

तर, अधिकांश अवस्थामा स्वास्थ्य बीमाको उक्त प्रक्रियालाई बीमितले अव्यवहारिक मान्दै आएका छन् । किनभने स्वास्थ्य बीमा गर्ने भनेको रोगलाग्दा आर्थिक संकट नपरोस भन्ने नै हो । अहिले रोग लागे पनि बीमितले बिल दिएपछि मात्रै पैसा पाउने सुविधालाई परिमार्जन गर्नु र्ने बीमा कम्पनीहरूको माग छ । कम्पनीहरूले जो कोहीले सक्कली बिल ल्याउँछ भने त्यस्तो अवस्थामा भुक्तानीमा पनि कुनै समस्या नहुने बताउँछन् ।

त्यस्तै, अहिले जीवन बीमा कम्पनीले पनि घातक रोगको बीमा बेचिरहेका छन् । जीवन बीमा गर्दा घातक रोगको जोखिम पनि आँफै समेटिने किसिमले सो योजना सञ्चालनमा छ । छोटो समयका लागि गरिने बीमा र निर्जीवन बीमा कम्पनीबाट सापट ल्याएर प्रोडक्ट बिक्री गरेकाले पनि जीवन बीमा कम्पनीले सो बीमालाई ‘राइडर प्लान’ भन्दै आएका छन् । 

साथै, सरकारले नै अहिले आर्थिक अवस्था कमजोर भएका र घातक रोग लागेका नागरिकका लागि स्वास्थ बीमा कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ । स्वास्थ्य बीमाको काम स्वास्थ्य बीमा बोर्डले गर्छ भने अन्य बीमा कम्पनीबाट हुने बीमाको निगरानी बीमा समितिले गर्दै आएको छ ।

बीमा कम्पनी नथप्ने पक्षमा अर्थमन्त्री
नागरिकलाई बीमा सेवा थप चुस्त दुरूस्त बनाउने भन्दै नयाँ बीमा कम्पनीको लागि पनि बीमा समितिमा आवेदन दर्ता भइरहेका छन् । 

तर, अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले बीमा समितिको नयाँ भवन शिलान्यासको क्रममा हाल सञ्चालनमा गरेका कम्पनी नै पर्याप्त रहेको र नयाँ कम्पनी ल्याउन जरूरी नरहेको बताएका थिए । उनले नागरिकको स्वास्थ्यप्रति सरकार सचेत रहेको र बीमा कम्पनीहरूकै सहयोगी संस्थाको रूपमा स्वास्थ्य बीमा बोर्ड सञ्चालनमा रहेको प्रतिक्रिया दिएका थिए ।

अर्थमन्त्री शर्माले बीमा कम्पनीहरू गरिब जनताको आर्थिक अभाव र आवश्यकता नजोडिएका कारण सरकारले अर्को मोडलको बीमा सञ्चालन गर्न बाध्य रहेको समेत बताएका थिए ।