सब्रिना र पेम्बा, जसले सोलुको उचाईमा जुडोको जग बसाए

काठमाडौं । सोलुखुम्बुस्थित मोन्जोमा पहिलो पटक एभरेष्ट जुडो क्लब स्थापना गरिएको थियो । सन् २०२२ मे २९ मा मोन्जोमा उक्त क्लब स्थापना भएपछि खुम्जुङ– ४ मा पनि स्थापना गरियो । अहिले चौरीखर्कमा जुडो क्लब स्थापना गर्न लागिएको छ ।

मोन्जोमा एभरेष्ट जुडो क्लब स्थापना गर्न जुडोका राष्ट्रिय खेलाडी काजी शेर्पाको ठूलो देन छ । उनी पदयात्राका लागि आउने क्रममा पेम्बा शेर्पासँग भेट भयो र पेम्बा पनि जुडोको खेलाडी भएको थाहा पाएपछि काजी शेर्पाले खुम्जुङमा अर्को क्लब खोल्न भूमिका निर्वाह गरेका थिए । काजी शेर्पाले १९८९ को साफ खेलकुदमा कास्य पदक र १९९२ मा रजत पदक दिलाउन सफल भएका थिए । 

सव्रिनाले खुम्जुङ विद्यालय, जुडो क्लब र अरु कार्यक्रमहरुको लागि एक लाख रुपियाँ नगद दिएको शेर्पाले बताइन् । उनले भनिन, ‘खुम्जुङ विद्यालयका विद्यार्थीहरु होस्टेलमा बस्ने भएकाले उनीहरुलाई चाहिने सामान आफैले ल्याउनुपर्ने बाध्यता देखेपछि सव्रिनाले ४० वटा सिरक, म्याट्रेक्स र सिरानीको लागि सहयोग जुटाउन लाग्नुभएको छ ।’ 

खुम्जुङ माध्यमिक विद्यालयको ठूलो हल मर्मत गर्नुपर्ने अवस्थामा पुगेकाले त्यसका लागि पनि सब्रिनाले विदेशका विभिन्न संघ संस्थाहरुसँग सहयोगका लागि पहल गरिरहेको उनले सुनाइन् । शेर्पाले मोन्जोमा रहेको क्लबलाई पनि सब्रिनाले सहयोग गर्दै आएको बताइन् । उनले भनिन्, ‘म आफै पनि स्कुल पढ्दै गर्दा काठमाडौंको सानोगौचरनमा रहेको एउटा विद्यालयमा जुडो खेल्ने अवसर मिलेको थियो । जुडोसम्बन्धी धेरैथोरै ज्ञान मलाई पनि छ । मैले नै खुम्जुङमा क्लब खोल्न पहल गरेको हुँ ।’

सव्रिना हरेक बर्ष खुम्जुङमा आएर स्थानीय केटाकेटीहरुलाई जुडो खेलाउने, कपडाहरु ल्याइदिने, जुडोको लागि चाहिने सामग्री किनिदिने, गरिरहेको शेर्पाले सुनाइन् । उनले खुम्जुङ विद्यालयमा आफूले पढाउन थालेको २१ बर्ष भइसक्यो भन्दै जागिर स्थायी भएको पनि १६ बर्ष भइसक्यो भनिन् । 

शेर्पाृ भन्छिन्, ‘म यहीं जन्मिए । हुर्किएँ । कक्षा–३ सम्म यही विद्यालयमा पढें । त्यसपछि काठमाडौं पढ्न गएको हो । काठमाडौंमा कक्षा १२ सम्म पढें र आफ्नै गाउँको सेवा गर्न फर्किएँ ।’ खुम्जुङ माध्यमिक विद्यालय सन् १९६१ मा स्थापना भएको सामुदायिक विद्यालय हो । 

विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको पहिलो पटक नेपालका तेन्जिङ नोर्गे शेर्पा र सर एडमन्ड हिलारीले सन् २०५३ मा आरोहण गरेका थिए । हिलारीले आरोहण गरेपछि उनले खुम्जुङका बालबालिकाको लागि केही गर्ने सोचले सो विद्यालय स्थापना गरेको उनले बताइन् । 

शेर्पाले भनिन्, ‘कागजीरुपमा हामी यस विद्यालयलाई खुम्जुङ भन्छौं । तर धेरैजसोले यस विद्यालयलाई एडमन्ड हिलारी विद्यालय भनेर चिन्छन् । अहिले यो विद्यालय खुम्बु पासाङल्हामु गाउँपालिकाको एउटा नमुना विद्यालयको रुपमा रहेको छ । हामीसँग यस विद्यालयमा नर्सरीदेखि कक्षा १० सम्म पढाई हुन्छ । करिब ३५० जना विद्यार्थी छन् । २१ जना कर्मचारी छौं ।’

सव्रिना अब जुडो चौरीखर्कमा पनि लैजाने योजनामा रहेको उनले बताइन् । चौरीखर्कमा जुडोको लागि विद्यालयले नै हलको व्यवस्था गर्ने कुरा भइरहेको छ । त्यसका लागि सब्रिनाले म्याटहरुको व्यवस्था पनि गरिसकेको शेर्पाले जानकारी दिइन् । जुडो खेल्ने कुनै कुनै विद्यार्थीलाई सब्रिनाले छात्रवृत्ति समेत प्रदान गरेकी छन् । 

उक्त गाउँपालिकाका केटाकेटीहरुमा जुडोप्रति निकै आकर्षण रहेको सुनाउँदै उनले थपिन्, ‘हरेक बर्ष हामीले फिल्म प्रिमियर देखाउँछौं । त्यसपछि उनका परिवारहरु पनि निकै सकारात्मक बन्नुभएको छ । अहिले हामीसँग जुडो खेल्ने ८४ बालबालिका छन् ।’ जुडोले अनुशासन, माया, ममताको कुरा सिकाउने शेर्पाको भनाई छ । 

आफू पनि जुडो खेलाडी नभएको भए आज आफ्नो नाम यसरी चम्किने थिएन भन्दै शेर्पाले आफूले जुडो खेल्न सिकान सुरु गर्दा माओवादीको हिंसात्मक आन्दोलन चलिरहेको अवस्था थियो र त्यतिबेला निकै कठिनाई भोग्नुपरेको सुनाइन् । त्यतिबेला  अहिलेको जस्तो गाडीको सुविधा पनि नरहेको र सल्लेरीसम्म तीन दिनको बाटो आफू एक्लै हिंडेर गएर स्थायी महिला शिक्षिकाको लागि परीक्षा दिएर फर्किएको उनले सुनाइन् । 

जुडो सिक्नेलाई कसैले केही गर्यो वा आक्रमण गर्न खोज्यो भने आत्मरक्षा गर्न सिकाउने र उसमा आत्मविश्वास पनि बढाउने शेर्पाको भनाई छ । आफू खुम्बु पासाङल्हामु गाउँपालिकामा एक मात्रै स्थायी महिला शिक्षिका भएको बताइन् ।