कूल निक्षेपमा कर्णाली प्रदेशको योगदान १.०७ प्रतिशतमात्रै

काठमाडौं । बैंकिङ क्षेत्रको कूल निक्षेपमा अन्य प्रदेशको तुलनामा बिकट बनाइएको कर्णाली प्रदेशको हिस्सा पनि एकदमै न्यून देखिएको छ । 

नेपाल राष्ट्र बैंकले मंगलबार सार्वजनिक गरेको कर्णाली प्रदेशको अर्ध–बार्षिक आर्थिक गतिविधि सम्बन्धी प्रतिवेदनले यस्तो देखाएको हो ।  

सोही अवधीमा नेपालको समग्र बैंकिङ प्रणालीमा ६१ खर्ब ३१ अर्ब रुपियाँ निक्षेप थियो । त्योअनुसार कुल निक्षेपमा कर्णाली प्रदेशको हिस्सा एकदमै न्यून देखिएको छ । 

यसले कर्णालीमा आर्थिक गतिविधि कम हुने गरेको, धेरै नागरिकहरु गरिबीमा रहेको लगायतका सामाजिक आर्थिक अवस्थाको चित्रण गर्ने विज्ञहरु बताउँछन् । साथै, त्यहाँको वित्तीय पहुँच विस्तार नहुदाँ पनि यस्तो अवस्था आएको हुन सक्ने उनीहरु बताउँछन् ।

यद्यपि, समीक्षा अवधीमा कर्णाली प्रदेशमा निक्षेप ५.४२ प्रतिशतले बढेको छ । गत आवको सोही अवधीमा त्यहाँ भएका बैंक तथा वित्तिय संस्थामा ६२ अर्ब ५८ करोड २४ लाख रुपियाँ निक्षेप थियो । 

समीक्षा अवधिमा कर्णाली प्रदेशमा बढेको रेमिट्यान्स आप्रवाह, बैकिङ सेवामा आएको विस्तार तथा सर्वसाधारणको बचत गर्ने बानीमा आएको विकासले कूल निक्षेपमा वृद्धि भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

समीक्षा अवधिमा कर्णाली प्रदेशमा प्रवाह भएको कर्जा भने २०.५० प्रतिशतले घटेर ४७ अर्ब ३० करोड ५७ लाख रुपियाँमा सीमित भएको छ । गत आवको सोही अवधिमा यस्तो कर्जा ६.७२ प्रतिशतले बढेर ५९ अर्ब ५० करोड १३ लाख रुपियाँ पुगेको थियो । अहिले त्यो घटेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । 

उक्त प्रदेशको कर्जा तथा निक्षेप अनुपात भने ७१.६९ प्रतिशत कायम भएको छ । गत आवको समिक्षा अवधिमा यस्तो अनुपात ९५.०६ प्रतिशत रहेको थियो । पछिल्लो समय देखिएको आर्थिक शिथिलताले देशभर नै कर्जाको माग बढ्न सकेको छैन । त्यसको असर कर्णाली प्रदेशमा पनि परेको विज्ञहरु बताउँछन् । 

समीक्षा अवधिमा कर्णाली प्रदेशमा भएको कुल निक्षेपमा बचत निक्षेपको अंश सबैभन्दा धेरै अर्थात् ५१।१६ प्रतिशत देखिएको छ । त्यसैगरी मुद्दती निक्षेपको २९।९६ प्रतिशत, चल्ती निक्षेपको १४।३३ प्रतिशत र अन्य निक्षेपको ४.५५ प्रतिशत हिस्सा रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । 

कति छ बैंक खाता ? 
समीक्षा अवधीमा कर्णाली प्रदेशमा बचत खाताको संख्या २० लाख ९३ हजार ८७३ पुगेको छ । ऋणी खाताहरुको संख्या भने ३७ हजार ३९४ पुगेको हो । 

पुस मसान्तसम्म कर्णालीमा डिजटल भुक्तानी ग्राहकको संख्या भने  ८ लाख ८३ हजार ८३७ पुगेको छ । त्यसमा क्रेडिट कार्ड, डेबिड कार्ड, मोबाईल बैकिङ, अनलाईन बैकिङ, पिओएस, प्रिपेड कार्ड र क्युआर मर्चेन्टको क्रमशः ३ हजार २६५, २ लाख ५८ हजार ४३, ५ लाख ९८ हजार ४३, ५ लाख ९२ हजार ४३६, १४ हजार ४७८, २४०, ३३० र १५ हजार ०४५ ग्राहक रहेका छन् । 

प्रतिवेदनअनुुसार कर्णाली प्रदेशमा ३० वटा शाखारहित बैकिङ्ग सेवा रहेका छन् । यस्तो सेवा प्रवाहमा सुर्खेत जिल्ला सबैभन्दा अगाडि रहेको छ । त्यहाँ १२ वटा शाखारहित बैकिङ्ग सेवा रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । 

यसैगरी दैलेखमा ३ वटा, सल्यानमा ५ वटा र कालिकोटमा ४ वटा शाखारहित बैंकिङ सेवा रहेको देखिन्छ । त्यस्तै, हुम्ला र मुगुमा २–२ वटा तथा रुकुम पश्चिम र जाजरकोटमा १–१ वटा शाखारहित बैङ्किङ सेवा रहेको देखिन्छ । डोल्पा र जुम्लामा भने यस्तो सेवा रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । 

समीक्षा अवधिमा कर्णाली प्रदेशमा १०२ वटा एटीएम सञ्चालनमा रहेका छन् । त्यहाँ मोवाइल बैंकिङ रजिस्टर गर्ने ग्राहकको संख्या भने ७ लाख ३१ हजार ७२३ पुगेको छ । जसमध्ये सबैभन्दा बढी सुर्खेतमा २ लाख ९२ हजार ३५५ र सबैभन्दा कम डोल्पा जिल्लामा १७,०५८ रहेको छ । त्यसैगरी, इन्टरनेट बैंकिङ रजिस्टर गर्ने ग्राहकको संख्या १६ हजार ८३३ रहेको छ । त्यसमा सबैभन्दा बढी सुर्खेत जिल्लामा ११ हजार ३१८ र सबैभन्दा कम मुगुमा १२० रजिस्टर भएका छन् ।